Δεύτερη συνέντευξη με τον Α., 17 Μαρτίου 2022
Ποια ήταν η πορεία των λεηλασιών και της καταστολής τους;
Είναι πραγματικά δύσκολο να εκτιμήσει κανείς πόσο έχουν εξαπλωθεί οι λεηλασίες: αυτό που βλέπεις κυρίως είναι οι συλλήψεις, οι οποίες έχουν παραμείνει σταθερές. Η καταστολή έχει σίγουρα ενισχυθεί μετά την τροποποίηση των νόμων για τις λεηλασίες, και έχω δει τις πρώτες αναφορές για άτομα που έκαναν λεηλασίες και “βρέθηκαν νεκροί κατά την προσωρινή κράτηση”, κάτι που είναι τρομακτικό και μάλλον μόνο η κορυφή του παγόβουνου, καθώς κάποιοι απλά αφήνονται γυμνοί στη μέση των κρύων δρόμων.
Έχουν πραγματοποιηθεί απεργίες ? Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ενδείξεις μετάβασης της οικονομίας σε πολεμική οικονομία;
Η Ουκρανία βασίζεται πλέον κυρίως σε εισαγόμενα όπλα και τα εργοστάσια που παρήγαγαν ουκρανικά όπλα στα ανατολικά έχουν καταστραφεί από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς. Το ουκρανικό κράτος φαίνεται να είναι εντελώς ανίκανο απέναντι στις δυσκολίες που έφερε ο πόλεμος, δεν είναι σε θέση να ρυθμίσει τις τιμές των ενοικίων, οι τιμές και η διαθεσιμότητα του φυσικού αερίου ανεβοκατεβαίνουν επίσης, και το κάλεσμα για “επιστροφή στην κανονικότητα” στην ειρηνική Δυτική Ουκρανία συνισταται κυρίως σε καμπάνιες δημοσίων σχέσεων και όχι σε καταναγκαστική εργασία οποιουδήποτε είδους. Η κυβέρνηση όμως έχει μειώσει κάποιους από τους φόρους, προσπαθώντας να ενθαρρύνει τις εισαγωγές και τους ανθρώπους που ιδρύουν επιχειρήσεις και επενδύουν σε αυτές κατά τη διάρκεια του πολέμου, και οι τράπεζες παρατείνουν τις δόσεις των χρεών και αυξάνουν τα πιστωτικά όρια ως ένδειξη περήφανου πατριωτισμού.
Όσον αφορά τον “οπλισμένο λαό”, φανταζόμαστε ότι η σημερινή κατάσταση δεν έχει καμία σχέση με εκείνη της Ισπανίας του 1936. Τι γίνεται με τις ένοπλες ομάδες ; Ποιος είναι ο βαθμός αυτονομίας τους;
Δεν έχει καμία σχέση με την Ισπανία του 1936 με την έννοια ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα να αναδυθεί ένα μεγάλο στρατιωτικό κίνημα της εργατικής τάξης, αλλά νομίζω ότι η Ισπανία αποκάλυψε ορισμένα όρια της αναρχικής δράσης: δεν μπορούμε απλά να πολεμήσουμε συμμετρικά τους τακτικούς στρατούς, θα πρέπει αντίθετα να προσπαθήσουμε να καταστήσουμε αδύνατη την επιστροφή στις καπιταλιστικές σχέσεις μέσω της μαζικής διασάλευσης και αναδιανομής, υπονομεύοντας παράλληλα τις πολεμικές προσπάθειες, αλλά και από αυτό απέχουμε πολύ, φυσικά.
Οι ουκρανικές αναρχικές ομάδες είναι πολύ μικρές και απλά πολεμούν μαζί με άλλες πολιτοφυλακές και σχηματισμούς του τακτικού στρατού, λαμβάνοντας τις διαταγές τους από το κράτος. Αλλά θα πρέπει να προσέξουμε να μην κάνουμε γενικεύσεις από αυτό: αυτό δεν σημαίνει ότι “οι αναρχικοί υποστηρίζουν το τάγμα Azov”, σημαίνει απλά ότι χωρίς κάποια ευρύτερη οργάνωση, σε μια απελπιστική κατάσταση όπως αυτή, οι αναρχικοί δεν έχουν πολλές επιλογές. Αν πρόκειται να επιστρατευτείς ούτως ή άλλως, γιατί να μην πολεμήσεις μαζί με τους συντρόφους σου;
Το γεγονός ότι ο κόσμος οπλοφορεί πρέπει να θεωρηθεί ως σημάδι της ανόδου των δεξιών ομάδων; Αν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, θα μπορούσαν αυτές οι ένοπλες ομάδες να μπουν στον πειρασμό να αναλάβουν την εξουσία;
Νομίζω ότι ο οπλισμός που αποστέλλεται ενεργά στην Ουκρανία αυτή τη στιγμή σίγουρα θα εξυπηρετήσει αντιδραστικούς στόχους (για να μην αναφέρω ότι θα επιτρέψει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες να εκτοξεύσουν τους στρατιωτικούς τους προϋπολογισμούς), αλλά δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι οι εθνικιστικές ομάδες θέλουν ή θα μπορούσαν να αποκτήσουν την πολιτική εξουσία. Νομίζω όμως ότι ο Ζελένσκι σίγουρα τους φοβάται, γι’ αυτό και προσπαθεί να μην φανεί πολύ “φιλορώσος” κατά τη διάρκεια των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, αν και τον είχαν χαρακτηρίσει έτσι καθ’ όλη τη διάρκεια της προεδρίας του. Οι Ουκρανοί εθνικιστές προτιμούν να καταλαμβάνουν τους δρόμους, περιπολώντας τους ως τμήματα πολιτοφυλακών, γεγονός που τους επιτρέπει να παρακολουθούν και να απαγορεύουν τις “εκφυλισμένες” δραστηριότητες: είτε πρόκειται για queer άτομα που απλά περπατούν, είτε για άτομα που διασκεδάζουν και πίνουν, είτε για πορείες για τα δικαιώματα των γυναικών. Αυτή η εισβολή μπορεί να αλλάξει τις φιλοδοξίες τους, καθώς εισέρχονται ακόμη περισσότερο στο κυρίαρχο ρεύμα και αποκτούν όλο και περισσότερη εξουσία, αλλά θα απέφευγα να κάνω προβλέψεις.
Έχετε ακούσει για λιποταξίες ή άρνηση στράτευσης ; Υπάρχουν δίκτυα υποστήριξης για τους άνδρες που θα ήθελαν να αποφύγουν την επιστράτευση και ίσως να φύγουν από τη χώρα ή να κρυφτούν;
Νομίζω ότι ο καθένας προσπαθεί να επιβιώσει μόνος του, δεν υπάρχουν μαζικές δράσεις εκεί έξω. Οι άνθρωποι κρύβονται στα χωριά, κρύβονται σε πορτ μπαγκάζ αυτοκινήτων για να προσπαθήσουν να περάσουν τα σύνορα, αλλά όσοι συλλαμβάνονται από τους αστυνομικούς περιφέρονται στους δρόμους ως προδότες: οι άνδρες δεν επιτρέπεται να βγουν από τη χώρα και το να μην θέλουν να μείνουν και να πολεμήσουν θεωρείται προδοσία. Οι επιστρατεύσεις γίνονται στην τύχη, οι άνθρωποι μαζεύονται από τα δωμάτια των ξενοδοχείων τους αμέσως μετά την άφιξή τους εκεί από την Ανατολή, σταματάνε τους ανθρώπους στα μπλόκα, οπότε κάποιοι αποφάσισαν να γίνουν εθελοντές στις τοπικές πολιτοφυλακές για να μην τους στείλουν στο μέτωπο.
Η “εξαιρετική αλληλεγγύη” της Δύσης είναι απίθανο να διαρκέσει. Υπάρχουν δίκτυα υποστήριξης για τους μετανάστες, στην Ουκρανία όπως και στην Ευρώπη;
Υπάρχουν αρκετοί εθελοντές που βοηθούν τους ανθρώπους να φύγουν, τόσο μέσα στις περικυκλωμένες πόλεις όσο και στους σιδηροδρομικούς σταθμούς σε όλη τη χώρα, και ακούω πολλές υπέροχες ιστορίες για τη βοήθεια που λαμβάνουν οι άνθρωποι στο εξωτερικό από απλούς ανθρώπους. Αυτό είναι αρκετά αξιοσημείωτο, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν επίσημες προσπάθειες εκκένωσης και το κράτος συνεχίζει να λέει ότι κάθε πόλη θα αμυνθεί και δεν υπάρχει λόγος να φύγει κανείς. Δεν νομίζω όμως ότι υπάρχει κάποιος “σχεδιασμός” ή “πρόβλεψη”, οι περισσότεροι πρόσφυγες απλά ξοδεύουν τις οικονομίες τους και προσπαθούν να βρουν οποιαδήποτε δουλειά- και το γεγονός ότι οι αρχές τους χωρίζουν και τους στέλνουν σε διαφορετικές πόλεις καθιστά δύσκολο να δημιουργήσουν ανθεκτικούς δεσμούς, ειδικά λόγω του γλωσσικού φραγμού.
Έχετε πληροφορίες για τα κινήματα διαμαρτυρίας στην κατεχόμενη ζώνη ; Και για τη συνεργασία με τους Ρώσους;
Εξακολουθούν να συμβαίνουν, αν και σε μικρότερη κλίμακα από ό,τι τις πρώτες ημέρες. Η Ρωσία έχει δολοφονήσει αρκετούς ανθρώπους σε αυτές τις διαμαρτυρίες, αλλά ο κόσμος έχει σχετικά συνηθίσει να βλέπει πτώματα τώρα, οπότε αυτό δεν έχει μεγάλο αντίκτυπο. Τα ρωσικά ΜΑΤ ρίχνουν συνεχώς προειδοποιητικούς πυροβολισμούς στον αέρα, οπότε οι άνθρωποι γνωρίζουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε αυτές τις διαδηλώσεις, αλλά εξακολουθούν να κατεβαίνουν. Αυτό προφανώς δεν είναι αρκετό για να διαταράξει τη ρωσική κατοχή, αλλά δεν έχω δει ούτε να σχηματίζεται “αντάρτικη” αντίσταση.
Αρκετοί αστυνομικοί και δήμαρχοι πόλεων που βρίσκονται κοντά στα σύνορα συνεργάζονται με τους Ρώσους, κυρίως στα μέρη που καταλήφθηκαν την 1η μέρα, αλλά υπάρχουν και κάποιοι που αποφασίζουν να συνεργαστούν για να αποτρέψουν τον περιοδικό βομβαρδισμό της πόλης τους.
Τι μπορείτε να μας πείτε για πιθανούς αγώνες στη Ρωσία ενάντια στον πόλεμο;
Μερικοί από τους Ρώσους συντρόφους μου έχουν εγκαταλείψει τη χώρα ή φοβούνται πλέον όλο και περισσότερο για τη ζωή τους, αφού οι κυρώσεις και ο αποκλεισμός της χώρας έχουν εντείνει την καταστολή και το κράτος έχει εξαπολύσει όλες τις δυνάμεις για να φυλακίσει όποιον προσπαθεί να εκφράσει την παραμικρή διαφωνία. Πραγματικά δεν ξέρω πώς μπορεί να σχηματιστεί ένα κίνημα σε αυτές τις συνθήκες, όσο τα ρωσικά ΜΑΤ συνεχίζουν να καταφέρνουν με επιτυχία να περιορίζουν και να διαλύουν τις λίγες διαδηλώσεις που εξακολουθούν να γίνονται.
Θέλετε να προσθέσετε κάτι;
Καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται και η ρωσική πρόοδος επιβραδύνεται ακόμη περισσότερο, εξακολουθώ να μην μπορώ να δω τον τρόπο να τελειώσει: Ο Πούτιν σαφώς θέλει περισσότερα και κινητοποιεί περισσότερες δυνάμεις και ο Ζελένσκι αρνείται να κάνει πίσω και ζητάει την Κριμαία, το Ντονμπάς και εγγυήσεις ασφαλείας. Υπάρχουν κάποιες σπίθες εξέγερσης, αλλά καταστέλλονται γρήγορα, και εν τω μεταξύ εκατομμύρια άνθρωποι συνεχίζουν να συρρέουν δυτικά μέσω των συνοριακών σημείων ελέγχου, όλο και περισσότερο χωρίς να είναι σίγουροι για το τι τους περιμένει στο μέλλον… Η εικόνα ενός πατριωτικού πολέμου που κερδίζει η Ουκρανία το μόνο που κάνει είναι να ενισχύει τις εθνικιστικές δυνάμεις και να μειώνει την πιθανότητα οποιασδήποτε ειρηνευτικής διευθέτησης. Καθώς η Ουκρανία θα προσπαθήσει να επανεκκινήσει την παραγωγή στη Δύση, ίσως δούμε να εμφανίζονται κάποιες εργατικές κινητοποιήσεις, αλλά γενικά νομίζω ότι πρέπει να συνηθίσουμε τις συγκρούσεις και να αναπτύξουμε τη στρατηγική μας στη βάση τους: πώς είναι δυνατόν να αναδυθεί ένα κίνημα μέσα από τα ερείπια;